Gi gỉ gì gi, cái gì cũng có

Đến phố Lãn Ông (Hà Nội), khách hàng có thể tìm mua được tất cả những
gì mình cần, nếu muốn điều trị bệnh bằng thuốc đông y bởi hàng hóa ở
đây rất đa dạng về chủng loại, mẫu mã, màu sắc.

Ông Nguyễn Việt Cường, Chánh thanh tra Sở Y tế Hà Nội cho biết, với
một bệnh có hàng chục bài thuốc khác nhau (và ngược lại, một bài thuốc
lại có thể áp dụng cho nhiều người bệnh khác nhau).


Khi hỏi thuốc đông y dành cho trẻ biếng ăn, ngoài các thuốc phổ biến
như cam hàng bạc, chủ một cửa hàng thuốc đông y trên phố Lãn Ông còn
giới thiệu khá nhiều các loại khác với công dụng tương tự, khiến người
mua bị “nhiễu loạn”.

Tại đây, ngoài các loại thuốc bổ thông thường thì bày bán nhiều nhất
hiện nay phải kể đến các loại thuốc đông y “bổ thận tráng dương, tăng
cường chức năng sinh lý” cho đàn ông.

Nếu đụng đến đúng “chỗ ngứa” này, khách hàng sẽ được chủ cửa hàng
“tiếp thị” nhiệt tình với những công dụng nghe rất hấp dẫn (dù chủ không
phải là thầy thuốc, không có chuyên môn về dược và các loại bệnh).

“Nếu dùng đông trùng hạ thảo thì chồng em sẽ hết xuất tinh sớm, ham
muốn cũng tăng trở lại. Đây là loại thuốc được khẳng định là quý nhất
trên thế giới, được lấy từ vùng cao nguyên Thanh Tạng (thuộc Tây Tạng,
Trung Quốc) nên có thể yên tâm về chất lượng”, vị chủ cửa hàng quảng
cáo.

Thấy khách còn băn khoăn, chị nhanh nhẹn lấy một mặt hàng khác rồi
giới thiệu: “Nếu không thích đông trùng hạ thảo, có thể sử dụng bìm bịp,
tắc kè, cá ngựa hay sao biển cũng được. Về ngâm rượu trong 6 tháng,
uống 1 chén trước bữa ăn thì chỉ trong 1 tuần là có thể “mạnh” ngay lên
được”.

Thấy khách tỏ ra “lăn tăn” và thắc mắc về việc các gói thuốc đều được
bọc trong những túi bóng trắng trơn, không ghi nguồn gốc xuất xứ, không
được bảo quản cẩn thận để tránh ẩm mốc, chủ cửa hàng nhanh nhảu đáp:
“Chị nhập về cả lô, mỗi loại đến cả tạ, phải san nhỏ ra để giới thiệu
với khách. Em mua bao nhiêu cũng có cả”.

Tràn lan thuốc đông y nguồn gốc Trung Quốc

Quan sát ở các cửa hàng này, có thể thấy lượng người mua lẻ thuốc
tương đối đông, trong đó đối tượng mua buôn cũng không phải ít.

Đúng như lời của chủ cửa hàng, khi khách có nhu cầu mua buôn với số
lượng lớn, chủ cửa hàng thường gọi người mang hàng trong kho ra, muốn
mua bao nhiêu cũng có đủ.

Trong đó, đáng chú ý là có nhiều bao bì thuốc có nhãn mác ghi bằng tiếng Trung Quốc.


Ông Nguyễn Việt Cường, Chánh thanh tra Sở Y tế Hà Nội cho biết, qua
những lần kiểm tra, thanh tra nguồn gốc xuất xứ, chất lượng thuốc đông y
ở chợ thuốc Lãn Ông, chủ kinh doanh thường cho biết họ mua dược liệu từ
Ninh Hiệp – làng làm thuốc đông y rất lớn. Và chủ yếu các loại dược
liệu này lại được người dân làng nghề Ninh Hiệp nhập về từ Trung Quôc!

Ông Nguyễn Xuân Hướng, Chủ tịch Hội Đông Y Việt Nam cho biết: “Thuốc
đông y Việt Nam thật thường không đáng lo, vì lợi nhuận thấp, số lượng
không đáng bao nhiêu nên không có các cách “làm trò” nguy hiểm. Nhưng
với thuốc Trung Quốc thì cần phải cảnh giác”.

Theo ông Hướng, sở dĩ cần cảnh giác với thuốc đông y Trung Quốc là vì
họ thường trộn lẫn tân dược với đông dược gây ra các phản ứng phụ nguy
hiểm. Ngoài ra, thuốc đông y của Trung Quốc thường có tồn dư chất bảo vệ
thực vật cao và chứa hàm lượng kim loại nặng rất lớn, dễ dàng gây ra
các loại bệnh mãn tính nguy hiểm cho người dùng (như gan, thận, tim
mạch, vv …)

Tuy tác hại là vậy nhưng hiện nay, theo ông Hướng, có tới 90% thuốc
đông y bày bán tại Việt Nam có nguồn gốc xuất xứ từ Trung Quốc và đến
nay Việt Nam chưa thể kiểm soát được chất lượng các mặt hàng này.

Thuốc đông y chứa chất gây ung thư!

Cuối năm 2009, Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương đã tiến hành lấy mẫu
nhiều sản phẩm thuốc đông y trên thị trường, đặc biệt tại 2 đầu mối
cung cấp thuốc đông y ở Hà Nội là chợ Ninh Hiệp (huyện Gia Lâm) và phố
Lãn Ông (quận Hoàn Kiếm), tập trung vào 2 sản phẩm dược liệu chính là
hồng hoa và chi tử.

Kết quả kiểm nghiệm cho thấy: Trong số 57 mẫu chi tử được kiểm nghiệm
có đến 27 mẫu (chiếm hơn 50%) có chứa chất phẩm màu rhodamine B, với
các hàm lượng khác nhau. Rhodamine B là hóa chất nhuộm màu phát quang,
có khả năng gây độc cấp tính tới hệ thần kinh, gây độc trên da, thậm chí
có thể gây ung thư.

Ngoài các mẫu do Viện trực tiếp lấy, thời gian qua rất nhiều đơn vị
sản xuất, kinh doanh thuốc đông y cũng đã gửi mẫu dược liệu hồng hoa,
chi tử đến Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương để kiểm nghiệm chất lượng.

Qua kiểm nghiệm bằng phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao, tỷ lệ mẫu
chi tử có chứa chất phẩm màu rhodamine B chiếm tỷ lệ khá cao.

Chỉ tính riêng tại Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương, số mẫu dược
liệu, đông dược được kiểm nghiệm có chứa những chất không có lợi cho sức
khỏe người tiêu dùng chiếm tỷ lệ trung bình từ 8-10%. Nhiều sản phẩm
đông dược có chứa tân dược như corticoid (giảm đau), chlopheniramin
(chống dị ứng), paracetamol (hạ sốt)... rất nguy hiểm cho sức khỏe người
bệnh.

Sau khi Cục Quản lý Dược - Bộ Y tế có Công văn thông báo về việc phát
hiện nhiều dược liệu chi tử có chứa chất nhuộm màu rhodamine B, Sở Y tế
Hà Nội đã chỉ đạo Trung tâm Kiểm nghiệm thuốc Hà Nội tăng cường việc
lấy mẫu chi tử trên thị trường để kiểm nghiệm chất lượng, phối hợp với
Thanh tra Sở xử lý nghiêm các cơ sở vi phạm, thu hồi nhiều mẫu chi tử ở
Ninh Hiệp, Lãn Ông có chứa chất rhodamine B.

Tuy nhiên, do hầu hết các cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ nên số lượng sản
phẩm vi phạm bị thu hồi rất ít và tình trạng chất lượng thuốc đông y
hiện vẫn bị thả nổi.