Còn bà chủ quán nước thì tỏ ra hiểu biết: “Không phải đâu. Nó bị bệnh
đấy. Nó ở trên Mường Chiềng, thi thoảng vẫn lang thang một mình xuống
tận dưới này. Trên đó đã có gần chục đứa bị rồi. Khổ tâm lắm”.

Bà chủ quán trà đá nói thêm, hình như căn bệnh đó có từ cách đây phải
hơn chục năm rồi. Người Mường Chiềng thỉnh thoảng xuống thị trấn vẫn
đem cậu chuyện của những đứa trẻ tội nghiệp kể cho mọi người. Cũng có
đứa đã được chữa, nhưng rồi mọi chuyện vẫn đâu vào đấy. Kéo dài thêm nỗi
đau tưởng như tận cùng cho nhiều gia đình ở Mường Chiềng.

Tận cùng nỗi đau

Theo sự chỉ dẫn của bà chủ quán nước, chúng tôi ngược gần 70km từ thị
trấn Đà Bắc lên xã Mường Chiềng để tìm hiểu thêm về căn bệnh lạ vẫn
đang kéo dài một cách dai dẳng trên mảnh đất này.


Theo chân bác sỹ Xa Thị Thành, chúng tôi tìm đến nhà anh Xa Văn Lằm
và chị Hà Thị Khoa. Gia đình anh chị có 5 đứa con thì 2 đứa bị căn bệnh
quái ác đó. Một đứa đã ra đi cách đây chục năm rồi.

Nước mắt giọt ngắn giọt dài lăn trên gương mặt hốc hác, đau khổ, chị
Khoa tâm sự: “Sau khi sinh 2 đứa đầu là gái, đến đứa thứ 3 thì trời
thương cho một mụn con trai để nối dõi. Đứa bé kháu khỉnh lắm. Lúc sinh
ra bình thường, nhưng đến tháng thứ 6 chúng tôi để ý trên mặt cháu có
những nốt đỏ rực. Hai vợ chồng tìm đủ mọi cách, từ thuốc Tây, thuốc Bắc,
thuốc Nam… nhưng không những bệnh tình không khỏi mà các vết đỏ lại
thành những vết sần, lan sang vùng cổ và lưng”.

Chủ tịch xã Mường Chiềng Xa Văn Hùng chia sẻ: “Cũng lâu rồi anh ạ. Đến nay cả xã đã có tổng cộng 8 người bị bệnh. Người nhiều tuổi nhất năm nay cũng đã 33 tuổi. Một người đã chết cách đây không lâu. Có 4 cháu có bố đi bộ đội nên được hưởng chế độ chất độc màu da cam”.

Nhưng nỗi đau của anh chị chưa dừng ở đó. Đứa con trai thứ 4 được
sinh ra. Cả 2 vợ chồng cầu trời khấn phật để làm sao cho đứa con này
không bị như người anh. Nhưng rồi chỉ chưa được 1 năm, đứa bé mà anh chị
đặt cho cái tên Xa Văn Thành cũng mang căn bệnh quái ác đó.

“Căn bệnh còn làm cho những đứa con chúng tôi không nhìn trực tiếp
được ánh sáng và ảnh hưởng đến trí tuệ. Làm cha, làm mẹ, chúng tôi chờ
đợi từng ngày, từng ngày để đứa con gọi 1 tiếng cha, tiếng mẹ. Nhưng
phải đợi đến 3 năm, đón nhận tiếng gọi của con mà trái tim như bị ai đó
bóp chặt”, anh Lằm chia sẻ.


Gia đình anh Xa Văn Quan và chị Vì Thị Diên cũng chịu chung nỗi đau.
Đứa con trai cả Xa Văn Tâm năm nay mới chỉ 13 tuổi, cũng chừng ấy năm
Tâm đối mặt với căn bệnh quái ác đó. Bác sỹ Thành cho biết, Tâm là
trường hợp bị nặng nhất ở Mường Chiềng. Khắp từ đầu đến lưng Tâm là
những vết chai sần to bằng ngón tay cái người lớn, bưng mủ.

Không những thế, trí tuệ và thể xác của Tâm cũng phát triển rất chậm.
13 tuổi mà Tâm chỉ như đứa trẻ 5, 6 tuổi. Tâm chẳng có nhận thức, chỉ
biết mỗi bố mẹ mình. “Ngày nắng cũng như ngày mưa, Tâm cứ đi lang thang
từ đầu làng đến cuối xóm. Có rất nhiều lần Tâm bỏ nhà đi rất xa. Xa nhất
là vượt hơn 70km đường núi đến tận thị trấn Đà Bắc”, bác sỹ Thành xót
xa kể.

“Ước gì chúng tôi có thuốc tiên”

“Ước gì chúng tôi có thuốc tiên để chữa bệnh cho con”, chị Hà Thị Hặc
ôm lấy đứa con trai đã hơn 20 tuổi Xa Văn Hiệp của mình ngậm ngùi.


Như bao đứa trẻ ở Mường Chiềng, Hiệp mắc phải căn bệnh quái ác từ khi
còn ẵm ngửa. Thế rồi, Hiệp lớn lên trong sự mặc cả đối với bà con, cộng
đồng. Con mắt của Hiệp cũng mờ dần đi. Gia đình chị Hặc đã đưa Hiệp đi
khắp nơi để chạy chữa, nhưng rồi kết quả vẫn lại đâu vào đấy.

Của cải trong nhà theo Hiệp lên thành phố Hòa Bình, Hà Nội…cùng đủ
các loại thuốc đắt có, rẻ có. Nhưng căn bệnh quái ác vẫn không buông tha
Hiệp. Sau một lần chữa trị, Hiệp lại đỡ một chút. Nhưng bệnh cũ tái
phát chỉ trong chưa đến 1 tháng.

Nói về căn bệnh lạ ở Mường Chiềng, bác sỹ Xa Thị Thành ngậm ngùi: “Có
lẽ cũng phải nhờ đến thuốc tiên may ra mới chữa được chứ gia đình và
các bác sỹ, các nhà nghiên cứu cũng tìm đủ mọi cách để chữa cho các cháu
nhưng rồi cũng chưa đâu vào đâu”.


Trao
đổi với PV, bác sỹ Xa Thị Thành cho biết: "Quan điểm của cá nhân tôi
thì nguyên nhân của bệnh là do đột biến hoặc do di truyền lặn trên nhiễm
sắc thể, là hệ quả của tình trạng hôn nhân cận huyết"

Cũng theo bác sỹ Thành, có bác sỹ ở viện da liễu đã khám cho các cháu
và xác định đây là bệnh Khô da sắc tố, 1 loại bệnh di truyền rất hiếm
gặp. Đối với người mắc bệnh khô da sắc tố nguy cơ nặng nhất là tình
trạng thoái hóa da do ánh nắng và ung thư da. “Quan điểm của cá nhân tôi
thì tôi cho rằng nguyên nhân của bệnh là do đột biến hoặc do di truyền
lặn trên nhiễm sắc thể, là hệ quả của tình trạng hôn nhân cận huyết. Dù
không nhiều nhưng tình trạng hôn nhân cận huyết vẫn xảy ra trên địa bàn
xã”.

Trao đổi với PV, ông Xa Văn Hùng, Chủ tịch UBND xã Mường Chiềng cho
biết: 4/7 người bệnh đang được hưởng chế độ nạn nhân chất độc da cam. 3
bệnh nhân còn lại chính quyền xã cũng đã lập hồ sơ đưa vào diện bảo trợ
xã hội nhưng chưa biết có được hay không.